زندگی‌نامه آقای ژائله

یونس ژائله در سال ۱۳۴۱ در شهر تبریز متولد شد. یونس ژائله پس از گذراندن تحصیلات متوسطه و با شروع جنگ تحمیلی عازم جبهه‌ی نبرد شد اما با قبولی در دانشگاه در سال ۱۳۶۲ به تبریز بازگشت تا در رشته‌ی بی‌هوشی ادامه تحصیل دهد. یونس ژائله ۱۲۷ واحد درسی از رشته‌ی بی‌هوشی را گذراندن بود اما دانشگاه را نیمه‌کاره رها کرد تا به کارهای مورد علاقه‌اش بپردازد.

اکنون با‌گذشت بیش از سی سال از آن دوران یونس ژائله بزرگترین تولیدکننده‌ی شیرینی و شکلات در خاورمیانه و از مردان موفق و ثروتمند ایران است. شاید علاقه‌ای که یونس ژائله از کودکی به شیرینی و شکلات داشته در موفقیت امروز او بی‌تاثیر نبوده است .

بی‌گمان نام برند شیرین‌عسل را شنیده اید و از خوردن کیک‌ها و شکلات‌های این برند لذت برده اید در این‌صورت بد نیست بدانید که موسس و مالک این کارخانه‌ی بزرگ یونس ژائله است که توانسته با سال‌ها فعالیت در عرصه‌ی شیرنی و شکلات، کشورمان را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این محصول در خاورمیانه تبدیل کند .

یونس ژائله در طی بیست سال از فعالیت خود توانسته ۱۵ شرکت معتبر در زمینه ی صنایع غذایی تاسیس کند و از این طریق بیش از ۸۵۰۰ نفر را مشغول به کار کند . این امر باعث شده که یونس ژائله  به عنوان کارآفرین نمونه‌ی ملی  انتخاب شود .

ژائله مالک کارخانه شیرین عسل است. در طول حدود ۲۰ سال فعالیت شرکت تحت تصدی‌اش توانسته است ۸۵۰۰ شغل در ۱۵ شرکت تحت تصدی‌اش ایجاد کند. او در دسته محبوب‌ترین سرمایه‌داران و کارآفرینان تبریزی جایی می‌گیرد. در سفرهای خارجی رییس‌جمهور سابق به کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین ژائله هواپیماهای باری حاوی محصولاتش را همراه رییس‌جمهور برای پخش هدیه به مردم آن کشورها فرستاد. گروه شیرین‌عسل طی سال‌های گذشته وارد تولید مواد غذایی مانند ماکارونی، آرد، روغن نباتی، رب گوجه‌فرنگی و… نیز شده است. شیرین عسل کارخانجاتی خارج از تبریز را هم در دست ساخت دارد. ژائله عضو هیئت مدیره خانه صنعت معدن و تجارت استان و نیز عضو هیئت‌مدیره و نماینده استان در خانه صنعت و معدن است.

برنامه پایش با حضور آقای ژائله

گفت‌وگو با آقای یونس ژائله سعد آباد

گروه صنایع غذایی شیرین‌عسل در طول حیات پربار خود توانسته است با برخورداری از سرمایه‌های ارزشمند انسانی و بهره‌برداری از فناوری پیشرفته، تحول بنیادین در صنایع غذایی کشور به وجود آورد که ثمرات ارزشمند این سرمایه‌گذاری‌ها و حرکت‌های پویا در رونق صنعت شیرینی و شکلات مملکت کاملا متجلی بوده و موجبات تعالی مزیت‌ها و توان‌های موجود در جهت ایجاد فضایی پویاتر برای صنعت‌گران را فراهم‌آورده است. تولیدات گروه صنایع غذایی شیرین عسل شامل انواع بیسکویت، شکلات، کیک، ویفر، کراکر، مارش مالو، آبنبات، تافی، آدامس و پودر و کره کاکائو بوده، ضمن آنکه گروه صنایع غذایی شیرین عسل از تکنولوژی منحصربه‌فرد در سطح خاورمیانه و در زمینه فناوری دانه‌های روغنی کاکائو برخوردار است. با مهندس یونس ژائله‌سعدآباد، مدیرعامل شرکت شیرین‌عسل گفت‌وگویی مکتوب انجام داده‌ایم که متن کامل آن را می‌خوانید:

بحث را با یک سؤال کلیشه‌ای آغاز می‌کنیم؛ چه شد که این‌گونه شد؟ شما هم مثل فوتبالیست‌ها از زمین خاکی‌ها شروع کردید و یا سرمایه‌ی پدری شما را به اینجا رساند؟ از شروع فعالیت شیرین عسل بگویید، اولین محصولی که تولید کردید چه بود؟

شیرین عسل در دهم اردیبهشت ماه ۱۳۷۱ثبت شرکتی شد. با ۲۰۰۰ مترمربع زمین و ساختمان اداری با متراژ ۵۰۰ مترمربع، که ظرف شش ماه آماده شد، که با سه شریک دیگر این مجموعه را راه‌اندازی کردیم. با کمک یکی از آهنگرهای تبریز، یک دستگاه فِر دست‌ساز برای پخت بیسکویت آماده کردیم. چرا که نه وضعیت مالی و نه شرایط دیگر، اجازه‌ی ورود تکنولوژی روز را برای ما فراهم نمی‌کرد. پس از تولید بیسکویت ساده، نوع کرم‌دار آن را نیز تولید کردیم. آن زمان چون صنعت چاپ قابل قبولی در کشور برای بسته‌بندی محصولات نداشتیم، بسته‌بندی‌های محصولات را در کشور ترکیه آماده می‌کردیم. خوب یادم هست که قیمت اولین محصول شیرین عسل ۱۰ تومان بود.

با توجه به ارزیابی‌هایی که توسط جمع چهار نفره‌ی ما انجام شده بود، فضا برای کار در صنعت شیرینی و شکلات با توجه به پتانسیل‌های منطقه، خیلی فراهم بود و ما توانستیم بسترهای لازم را برای رشد از همان زمان فراهم کنیم. حرکت ما بر مبنای شعار آهسته و پیوسته در جریان بود. آرام‌آرام مجموعه را توسعه می‌دادیم. محصولاتی که واحدهای دیگر تولید نمی‌کردند، ریسک کردیم و با تولیدشان روانه‌ی بازار کردیم. خلاقیت و تنوع محصول، اصل اساسی کار ما بود و چون پشتکار خوبی داشتیم، توانستیم در دهه‌ی اول فعالیت نام تجاری «شیرین عسل» را در ایران به یک نام ارزشمند تبدیل کنیم.

شرکت‌های زیادی مخصوصاً در این منطقه، فعالیت خود را در صنعت غذایی ادامه می‌دهند، اما هیچ کدام به قدمت دو دهه‌ای و بیشتر شیرین عسل نرسیدند، چرایی این داستان را شما در چه می‌بینید؟

من نمی‌توانم در مورد دیگران صحبت کنم؛ اما اینکه چرا شیرین عسل به اینجا رسید، فقط می‌توان دلیل آن‌ را طرح استراتژیک شرکت دانست. ما با توجه به ذهنیت خودمان استراتژی ترسیم کردیم و در این مسیر جلو رفتیم. مثلاً در محصولات لبنی، شاید بیست نوع محصول جدید وجود دارد که تحقیقات لازم بر روی آن‌ها انجام شده، ولی هنوز وارد بازار نشده و مطابق با استراتژی‌های تعریف شده، ادامه‌ی مسیر خواهند داد و به بازار عرضه خواهند شد. داستان ما داستان کاشت، داشت و برداشت است. ساده، شاید سادگی داستان رمز موفقیت ما بوده است. چون سازمان‌ها چشم انداز مناسبی ندارند، دچار مشکل می‌شوند. نوع نگرش به کار یک اصل در پیشرفت و توسعه است. زور می‌برد، ولی ممکن است.

آنچه طی این دو دهه در شیرین عسل اتفاق افتاده را تا شکل گیری هلدینگ می‌توانید توضیح دهید تا ابعاد بخش‌های مختلف کاری شیرین عسل بهتر تصویر شود؟

ساخت و تجهیز کارخانه‌ی فرآوری دانه‌های روغنی و کاکائوی «گروه صنایع غذایی شیرین عسل»، به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین مجموعه‌ی تولید پودر کاکائو، خمیر کاکائو، کره‌ی کاکائو، شکلات و فرآورده‌های کاکائویی در خاورمیانه، یکی از مهم‌ترین اقدامات ما بود. با بهره‌برداری از این مجموعه‌ی عظیم صنعتی، «گروه صنایع‌غذایی شیرین عسل» تحولی بنیادین در صنعت غذایی کشور ایجاد نمود که ثمرات ارزشمند این سرمایه‌گذاری‌ها و حرکت‌های پویا، به صورت گامی نو در جهت رشد و شکوفایی کشور و جلوگیری از خروج مقادیر متنابهی ارز، برای ورود اجناس خارجی، متجلی شد.

با توجه به آنکه پودر کاکائو و سایر مشتقات کاکائو از مواد اولیه‌ی استراتژیک و اساسی کارخانجات صنایع غذایی و شیرینی و شکلات کشور و همچنین اصناف، قنادی‌ها، شیرینی فروشی‌ها و کارگاه‌های کوچک صنعتی می‌باشد و از این بابت کشور شدیداً به منابع خارجی متکی بود؛ سالیانه مقادیر بسیاری ارز جهت ورود پودر کاکائو و سایر مشتقات کاکائو صرف می‌شد که با بهره‌برداری از مجتمع عظیم فرآوری دانه‌های روغنی و کاکائو، نیازهای کشور کاملاً تأمین شده است که بخشی از محصولات آن نیز جهت صادرات و عرضه به بازارهای جهانی از جمله اروپا منظور می‌شود.

این مجموعه‌ی عظیم صنعتی قادر است شکلات را مستقیماً از دانه‌ی کاکائو تولید نموده و از لحاظ کیفیت و مرغوبیت تولید نیز با معتبرترین تولیدکنندگان جهانی رقابت نماید. این کارخانجات به صورت تمام اتوماتیک با بهره‌گیری از تکنولوژی روز و پیشرفته و با برخورداری از سیستم‌های کنترل دقیق کامپیوتری و مدرن اداره می‌شوند. از جمله مشخصه‌های کارخانجات فرآوری دانه‌های روغنی کاکائوی تبریز، وابسته به صنایع غذایی شیرین عسل، استفاده از دانش روز جهانی و تکنولوژی بسیار پیشرفته از جمله به‌کارگیری پیشرفته‌ترین روبات‌ها در فرآیند تولید و بسته بندی است.

پس دلیل اینکه به شما لقب سلطان کاکائوی ایران را داده‌اند نیز مشخص شد! یکی از شایعاتی که در مورد شما وجود دارد این است که از طریق رانت مجوز انحصاری تولید و توزیع کاکائو در ایران را گرفته‌اید. این موضوع صحت دارد؟

نمی‌دانم حالا لقب سلطان از چه باب داده شده، ولیکن ما با توجه به نیاز صنعت شیرینی، شکلات و در جهت رفع این نیاز، با سرمایه‌گذاری قابل توجهی در یک مجموعه به وسعت ۳۶ هزار متر مربع این کار را انجام دادیم. البته این مجموعه در سال ۱۳۸۶ دچار آتش‌سوزی شد که آنجا هم تهمت زدند که کار خودشان بوده. کدام عقل سلیم چنین کاری با خود می‌کند، نمی‌دانم! ۲۶ میلیارد تومان، ضرری بود که از آن آتش‌سوزی برای مجموعه‌ی شیرین عسل برجا ماند، اما قطار در حال حرکت را نمی‌شود به این آسانی متوقف کرد و شش ماه بعد توانستیم با همت نیروهای پرتلاش خود آن مجموعه را مجدداً راه اندازی کنیم.

موضوع رانت را تأیید یا تکذیب نکردید؟! معمولاً آدم‌هایی که خارج از تصور عموم مردم در ایران به موفقیت می‌رسند، در ارتباط با کارهایشان حرف،حدیث و شایعه زیاداست. شما به عنوان یکی از کارآفرینان خوش‌فکر و ارزشمند کشور نیز از این قاعده مستثنی نیستید. چه شایعاتی در مورد خودتان شنیدید؟ آیا واقعیت دارد که سهام عمده‌ی شیرین عسل متعلق به یکی از مسئولین کشوری است؟

ببینید، بنده نه از لحاظ وقت و زمان و نه از لحاظ تیپ شخصیتی به دنبال حاشیه نیستم. از دیدگاه من در ایران هر کسی که می خواهد به قله برسد باید تحمل همه نوع حمله اعم از دزدی، رانت، شراکت با آقازاده‌ها و… داشته باشد. ما وظیفه خودمان را انجام می‌دهیم. انتظار هم نداریم که همه بگویند ایشان آدم خوبی است. می‌خواهیم تا جایی که توان داریم برای کشورمان ایران مفید باشیم، شعار هم نمی‌دهیم. ما عاشق کار و ایران هستیم. بعد از آن هم عاشق خدمت به منطقه‌ی آذربایجان. من خودم را آدم بداخلاقی می‌دانم ولی صریح و رک. ایرانی‌ها همیشه از داخل بیشتر ضربه خوردند تا از مسائل خارجی.  ما دو راه بیشتر نداریم یا باید برویم یا باید بمانیم و بسازیم. ما راه دوم را انتخاب کردیم.

شیرین عسل بعد از چندسال مجموعه‌هایی را در کنار خود ایجاد کرد که یکی از آنها همین آذرسام بود، می‌شود برای آگاهی مخاطب در مورد این مجموعه‌ها هم توضیحی بدهید؟

ما برای آنکه در زمینه‌ی چاپ و بسته‌بندی دچار مشکل نباشیم و بحث‌های خلاقانه‌ی خود را بتوانیم مدیریت کنیم، سه مجموعه‌ی کارتن انصار و چاپ آذر سام و آسیاپک آذر را ایجاد کردیم.

«شرکت کارتن انصار تبریز» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کارخانجات کارتن سازی کشور در زمینی به مساحت ۴ هکتار، با ماشین‌آلاتی پیشرفته و کادری مجرب شروع به‌کار نمود. این واحد تولیدی هم‌اینک توان تولید سالانه ۵۰ هزار تن انواع مقوای مورد مصرف در بخش‌های مختلف صنعت را دارا بوده و تولیدات آن انـــواع شیت مقوای کنگره‌ای شامل سه لایه و پنج لایه است که با در اختیار داشتن ماشین‌های چاپ دو رنگ و چهار رنگ تمام اتوماتیک، ماشین کلیشه سازی و بخش تولید کاغذ که با ظرفیت تولید سالیانه ۱۸ هزار تن در دست احداث می‌باشد، امکان انجام کلیه سفارشات چاپی بر روی کارتن‌ها و جعبه‌های خود را دارد و با در اختیار داشتن ماشین روتاری دایکات اتوماتیک، توان قابل قبولی برای تولید انواع کارتن‌های دایکاتی را داراست.

«شرکت گسترش صنایع چاپ و بسته بندی آذرسان» با به‌کارگیری جدیدترین ماشین آلات صنعتی اروپائی و بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای دانش فنی روز دنیا، در مساحت ۶۰ هکتار تأسیس گردید. در مرحله اول هدف از تأسیس آن، تأمین نیازهای بسته بندی گروه صنایع غذایی شیرین عسل بود؛ ولی اینک با گسترش، نوآوری و تنوع محصولات تولیدی، تبدیل به بزرگ‌ترین شرکت چاپ روتوگراور در ایران گردیده است. کیفیت و تنوع محصولات این شرکت علاوه بر تأمین نیازهای داخلی ایران به کشورهای منطقه نیز راه پیدا کرده است.

«شرکت آسیا پک آذر» نیز در زمینی به مساحت ۷۶ هزار مترمربع ایجاد شد. این شرکت اولین تولیدکننده فیلم BOPP در شمال غرب ایران است که دارای ظرفیت تولیدی ۹ هزار تن در سال می‌باشد.

عمده مصرف فیلم BOPP تولیدی این شرکت برای لفافه‌های بسته‌بندی مورد مصرف در صنایع غذایی است. این شرکت به علت استفاده از تکنولوژی روز و به‌کارگیری خواص پلیمرها در تولیدات خود، از نظر محصول تولید شده دارای ویژگی خاصی بوده و در بازار ایران نسبت به محصولات قبلی بسته‌بندی دارای برتری‌های ویژه‌ای (استحکام بالا و نفوذناپذیری در مقابل هوا و رطوبت) می‌باشد که تولیدات آن دارای استانداردهای ملی و جهانی بوده و با محصولات شرکت‌های خارجی قابل رقابت است.

«شرکت صنایع غذایی سپهر آذربایجان» از دیگر مجموعه‌های ماست. این شرکت در زمینی به مساحت ۵۶ هزار متر مربع و زیربنای چهار هزار و ۹۶۰ متر‌مربع ایجاد شده است. از عمده فعالیت‌های اصلی شرکت می‌توان به تولید انواع بیسکویت شکلاتی، کراکر، کیک، شکلات، تافی و پاستیل اشاره کرد.

یکی از کارهای عجیب، غریب و خارق‌العاده مجموعه شما در شبستر و در اطراف دریاچه ارومیه اتفاق افتاده که حتماً برای مخاطبان جالب است، داستان از چه قرار بود؟

داستان خاصی نیست. ما دو هزار و ۳۰۰ هکتار زمین لم‌یزرع را حوالی شبستر تبدیل به کسب و کار نمودیم. یک گاوداری با ۱۰ هزار رأس گاو و یک مرغداری با دو میلیون و ۷۰۰ هزار قطعه جوجه ایجاد کردیم که با استفاده از کلسیم پوست تخم‌مرغ‌های تولیدی این مجموعه و تزریق آن به زمین، به کاشت گوجه‌فرنگی پرداختیم. برای فرآوری محصولات فوق نیز از ماشین‌آلات مدرن و تمام اتوماتیک ساخت داخل کشور، سیستم‌های شستشوی مدرن و بسته‌بندی آنپکت به علاوه قوطی و ظروف فلزی استفاده می‌شود.

ظرفیت فعلی این کارخانه با ۱۲۰ روز کارکرد ۲۴۰ هزار تن گوجه‌فرنگی است که در تولید رب گوجه‌فرنگی به میزان ۶۰ هزار تن مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه شرکت از واحد R&D بسیار قوی برخوردار است، انتخاب بذر مناسب مورد نیاز، توسط کارشناسان خبره انجام می‌گیرد. بذرها با دستگاه‌های پیشرفته در خاک منطقه و با استفاده از کودهای طبیعی تولید شده در گروه صنعتی، در گلخانه های متعلق به شرکت، با نظارت واحدهای مهندسی زراعی کاشته شده و نشاء مناسب جهت کاشت به مزارع منتقل می‌شود.

محصول نهایی نیز با بهره از نیروی انسانی محلی از مزارع چیده شده و جهت فرآیندهای تکمیلی به کارخانه منتقل می‌گردد. در مراحل اول بعد از تعیین کیفیت محصول، مطابق با استاندارد تحویل گرفته، شستشوی گوجه‌فرنگی در سه مرحله انجام می‌گیرد و بعد از ورود به دستگاه می‌توان با بریکس‌های متفاوت محصولات مختلف گوجه فرنگی تولید و بسته‌بندی شده و به صورت ۵۰۰ گرم و ۱۰۰۰ گرم و ۵ کیلو گرم و آنپکت بسته‌بندی می‌گردند. این شرکت آمادگی دارد تمام نیازمندی‌های مشتریان خود را در تمامی کشورها به صورت C&F تحویل داده و بر اساس نیاز مشتری تولید نماید.

محصولات تولیدی این شرکت دارای استانداردهای ملی ایران و اتحادیه‌ی اروپا می‌باشد. لازم به ذکر است که کنترل عملیات کشت و صنعت این محصولات باارزش با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های کشاورزی و صنعتی، موجب تولید بهترین رب گوجه‌فرنگی کشور و جهان گردیده است.

ما اعتقاد داریم که تولید بهترین رب گوجه فرنگی منوط به تولید بهترین گوجه‌فرنگی است تا ضمن داشتن خصوصیات فیزیکی و ظاهری مناسب از نظر باقیمانده‌ی نیترات سیتریک و همچنین بقایای سموم شیمیایی بایستی به ترتیب به حداقل میزان (کمتر از 50P.P.M) و فاقد باقیمانده‌ی سموم باشد.

عده ای شما را مسیحای صنعت غذا می‌دانند چرا که واحدهای رو به مرگ را تحویل گرفته و به سود دهی می‌رسانید، مانند شهد سهند و سالمین. این موضوع چقدر به واقعیت نزدیک است؟

این لقب را از شما می‌شنوم و خیلی به این القاب غره نمی‌شوم. بله ما واحدهایی مثل «شهد سهند»، «سالمین» و «شیرین عسل سبلان» را خریداری کردیم و آن‌ها را از وضعیت‌های نامطلوبی که داشتند به جایگاه مطلوب سوق دادیم. «شهد سهند» هم اکنون بهترین کنسانتره را در سه شیفت کاری تولید می‌کند و محصولاتش حتی به آلمان هم صادر می‌کند. کنسانتره‌ی واقعی و نه مخلوط با گلوکز کیلویی هزار تومان. در کار ما کیفیت و سلامت کار اصل اساسی است. من آنچه که خودم دوست دارم بخورم را تولید می‌کنم. فرمول‌ها را خودمان ایجاد می‌کنیم. مثل آشپزها که از یک نوع گوشت امکان دارد کباب‌هایی با طعم‌های مختلف بپزند که یکی مورد علاقه‌ی ما باشد و دیگری اصلاً قابل خوردن نباشد.

ما در «شیرین عسل سبلان» با توجه به موقعیت کارخانه، محصول چیپس سیب‌زمینی‌ای را تولید می‌کنیم که به نظرمان باید چیپس این شکلی باشد، محصولی که اسانس شیمایی ندارد. یعنی از هر لحاظ به سلامت آن اطمینان داشته باشیم. درست است که سودده نیست، ولی باب میل خودمان هست و برای احترام به مشتریان و مردم تولید می‌شود.

شاید کمتر کسی را در کشور می‌توان یافت که با نام «سالمین» آشنا نباشد. آن‌هایی که سن و سالی از آن‌ها گذشته هنوز هم «تی‌تاپ» را به عنوان نخستین محصول «سالمین» و یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های دوران مدرسه به یاد دارند. چه بسا روزهایی که با محصولات این شرکت به مدرسه رفتیم و از خوردن آن‌ها لذت بردیم. عمده سهام این شرکت تا سال ۱۳۸۱ با حدود ۷۶٫۳۳ درصد متعلق به سرمایه‌گذاری شاهد و تا سال ۱۳۸۲ با حدود ۱۴٫۹۹ درصد متعلق به سازمان صنایع ملی ایران بود. لکن سهام شرکت‌های مذکور در سنوات ذکر شده توسط شرکت‌های «اعتبار صنایع کیش»، «فرآورده‌های دانه‌های روغنی کاکائو تبریز» و «شیرین عسل» که همگی در یک مجموعه‌ی صنعتی قرار داشت، خریداری گردید.

«سالمین» با توجه به تولید محصولاتی با کیفیت و تنوع بالا، هدفی را جز حفظ سلامت و تندرستی کودکان، دانش‌آموزان و آحاد مردم دنبال نمی‌کند. شرکتی که خاطره‌ی خوشی را در ذهن تمام ایرانیان برجای گذاشته است.

داستان شکل‌گیری دانشگاه شیرین عسل چیست؟ مجموعه‌ای عظیم که یکی از ویژگی‌های خاص مجموعه شماست. شایع است که شیرین عسل برای فرار مالیاتی این مجموعه را ایجاد کرده است؟ آیا به اهدافتان در این مورد رسیده‌اید؟

جالب است. نمی‌دانم کسانی‌که این شایعات را ایجاد می‌کنند سواد دارند و یا اگر ندارند از کسی که آگاهی دارد می‌توانند لااقل سوال کنند. ایجاد دانشگاه و پرداخت مالیات چه ارتباطی باهم دارد من که تا به حال نشنیده ام. اگر می‌شود چند تا دانشگاه دیگر هم بزنیم (باخنده)!

این مرکز زیر نظر دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد استان آذربایجان‌شرقی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به منظور آموزش کیفی و عملی دانشجویان رشته‌های مختلف با بهره‌برداری از امکانات و ظرفیت‌های گسترده‌ی آموزشی و تحقیقاتی گروه صنایع غذایی شیرین عسل و مراکز و کارخانجات تولیدی وابسته، دارای آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مجهز، سایت کامپیوتری با امکان اتصال به اینترنت، استفاده از وسایل کمک آموزشی و مدرن مانند برد هوشمند، ویدئو پروژکتور، اسلاید و وسایل سمعی و بصری گوناگون است.

در مرکز آموزش علمی کاربردی شیرین عسل، ضمن آموزش نیروهای شاغل و پذیرش دانشجو از سراسر کشور و چندین دوره‌ی فراغت از تحصیل، در حال حاضر بیش از ۷۰۰ نفر دانشجو مشغول به تحصیل می‌باشند.

در این مرکز آموزشی، بازدیدهای علمی و اجرای دوره‌های کارآموزی در کارخانجات و صنایع مرتبط، برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی از یک سو و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در حوزه های گوناگون از سوی دیگر، زمینه‌های ارتقاء علمی و فرهنگی دانشجویان را فراهم و بستر ارتباط عملی صنعت و دانشگاه را در جهت رشد و توسعه همه جانبه فراهم نموده است.

اما اگر از من بپرسید که راضی هستید یا نه، با تمام وجود می‌گویم نه! چرا که این مرکز آنطوری‌که من دوست دارم اداره و مطابق با نیاز ما و کارآفرینان آموزش داده نمی‌شود و هر جا که ما خواستیم نظر بدهیم قوانین وزارت علوم دست و بال ما را بسته است، پس ایده‌آل بنده نیست.

موقعیت فعلی گروه صنایع غذایی شیرین عسل را چگونه ارزیابی می‌کنید و مشکلات پیش ‌روی صنعت شما چه مواردی است؟

با توجه به آمار نشریات معتبر، شیرین عسل بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی صنایع غذایی در خاورمیانه است، چه از نظر حجم و چه از نظر تنوع تولید. هشت هزار و ۷۰۰ نفر در این گروه فعالیت مستقیم دارند که خروجی این فعالیت ۳۰۰ هزار تن محصول در سال بوده است. شیرین عسل تنها تولید کننده‌ی محصولات شیرینی و شکلات است که در نمایشگاه «شهر سالم» شرکت نموده است.

شیرین عسل برای اولین بار کیک غنی شده با آهن و ویتامین را جهت جبران کم خونی در مصرف کنندگان مخصوصاً دانش آموزان و زنان تولید و به بازار عرضه نمود. یک روزی ما حسرت محصولات ترکیه را می‌خوردیم. الان چیزی نیست که آن‌ها در این صنعت از ما جلو باشند، هیچ ترسی هم نداریم و با افتخار داریم با آن‌ها رقابت می‌کنیم.

مشکلات ما هم مثل بقیه‌ی صنعت‌گران است. الان ما در یک گذر صنعتی هستیم که تحت هر شرایطی باید از آن بگذریم. تولیدکننده و سرمایه‌گذار جایی می‌رود که سود بیشتری داشته باشد. وقتی می‌بینیم که تورم و سود در تولید تناسبی باهم ندارند، من تولید کننده از تبدیل مواد اولیه به کالا خودداری می‌کنم. مشکل ما مشکل اقتصاد کلان ایران است که نقدینگی در جامعه توسط دولت و بانک مرکزی به سطح وحشتناکی رسیده است.

تولیدکننده‌هایی مثل ما چاره‌ای جز تولید ندارند چرا که در اتوبان یک طرفه‌ای افتادند که جزء اولین اتومبیل‌ها هستند و چاره‌ای جز راندن ندارند. چرا که هرگونه تأمل، عواقب ناگواری برای آن‌ها خواهد داشت. الان مردم دنبال سود آنی هستند و کسی نمی‌آید برای آینده بکارد. ما چاره نداریم و فقط دعا می‌کنیم که این کاشتن‌ها توسط یک عده عاشق ادامه پیدا کند.

رمز موفقیت شما چه بوده و برای موفقیت در هر کاری برای جوانترها چه پیشنهادی دارید؟ آیا الان بدون سرمایه می‌شود کاری را شروع کرد؟

یکی از عوامل موفقیت ما تمرکز در صنعت غذا بوده است. ارتباط مستحکم با مشتریان، تحقیق و تفحص مداوم، نوآوری و خلاقیت، در دسترس بودن کالا، ایجاد ارتباط مستمر با محافل و مراکز علمی و تحقیقاتی از دیگر عواملی بوده که شاید اگر ما موفقیتی داشته باشیم، در این زمینه موفقیت نقش داشته است. من مهم‌ترین عامل را داشتن ایده می‌دانم. شما اگر ایده داشته باشید و پشتکار، اگر کل سرمایه‌تان را هم ازشما بگیرند باز هم موفق می‌شوید. روزی از راکفلر پرسیدند اگر کل سرمایه‌ات را از دست بدهی چه کار می‌کنی؟ گفت وسایل واکس زدن پیدا می‌کنم و می روم جلوی یک کلیسا و هرکس که رد شد کفش هایش را طوری واکس می‌زنم که باورشان نشود. کم کم با اطمینانی که به من پیدا می‌کنند، برایم زمینه و بستری برای پیشرفت را فراهم می‌کنند و چون من خلاقیت دارم، حتماً دوباره برمی‌گردم سر جای خودم!

شما باید اول تکلیفت را با خودتان مشخص کنید! شما تا من نخواهم نمی‌توانید برای من کت و شلوار بدوزید! پس خواستن از همه چیز مهم تر است! تربیت دوران کودکی شما را بار می‌آورد که چه کسی بشوید. وقتی تصمیم گرفتید حتماً همان می‌شوید!

سؤال آخر از یونس ژائله، چه آرزویی دارید که هنوز به آن نرسیدید؟

آذربایجان منطقه‌ ای خاص است با مردم خاص و با توانمندی‌های خاص، زحمتکش و بی نظیر. از روی تعصب صحبت نمی‌کنم، ولی از شما می‌پرسم چه چیزی اینجا امکان‌پذیر نیست؟ با پتانسیل‌های موجود، آذربایجان می‌تواند کل غذای ایران را تأمین کند. من توان توجه و خواسته برای کل ملت شریف ایران را ندارم ولی آرزوی دست نیافته‌ی فعلی من این است که ملت ایران به صورت عام و منطقه‌ی آذربایجان به صورت خاص، خوشحال و خندان باشند و یک جمعیت شاداب داشته باشیم. در کنار هم خوب کار کنیم، چرا که من دشمن کسی هستم که کار نکند. ما در اینجا کار غیر ممکن نداریم. نباید به خاطر ۵۰۰ میلیون دلار هزینه، دریاچه‌ی ارومیه به ورطه‌ی مرگ برود. همه در کنار هم کمک کنیم هر کسی در وسع خودش و در منطقه‌ی خودش با شادابی به زندگی ادامه بدهیم.

شرکت شیرین عسل برای چندمین سال به عنوان شرکت نمونه صادراتی انتخاب شده در این فرآیند چه عواملی موثر بر رشد صادرات این شرکت بوده است؟

گروه صنایع غذایی شیرین عسل به یاری خداوند متعال، توفیق یافته است که از سال ۱۳۸۰ به بعد، برای پنجمین مرتبه به عنوان صادرکننده نمونه انتخاب گردید که این افتخار بزرگی برای این مجموعه خدمت‌گزار است که اعتبار جهانی برای صنعت شیرینی و شکلات کشور به ارمغان آورده است.

گروه صنایع غذایی شیرین عسل در راستای توسعه صادرات محصولات غیرنفتی که از محورهای شاخص ساماندهی اقتصادی کشور است، برنامه‌ریزی‌های وسیعی در جهت نفوذ و تثبیت در بازارهای جدید و گسترش و استحکام بازارهای هدف انجام داده است. در مجموع سعی گروه صنایع غذایی شیرین عسل بر این است که در چارچوب راهبرد کلان توسعه صادرات، ضمن راهیابی به بازارهای جدید، پیوند خویش را با مشتریان و مصرف‌کنندگان در بازارهای هدف از طریق توجه به نیازها و سلایق آنان عمیق‌تر ساخته و محصولات خود را با بهترین کیفیت و با قیمت‌های مناسب و قابل رقابت عرضه نماید.

وضعیت شیرینی و شکلات در بازارهای داخلی و جهانی چگونه است؟

افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد واحدهای جدید در صنعت شیرینی و شکلات کشور فی‌نفسه یک امر مثبت و یک گام به جلو تلقی می‌شود.

در عین ‌حال عده‌ای بر این اعتقادند که هزاره سوم را باید دوران شتاب نامید. «زمان و سرعت» به عوامل بسیار مهم در عرصه رقابت تبدیل شده‌اند. شرایط اقتصادی صنعت شیرینی و شکلات نیز از این امر مستثنی نیست. با ماندن در حاشیه و قرار گرفتن در موقعیت انفعالی و عدم تعامل با اقتصاد جهانی،‌ شکوفایی اقتصادی به‌دست نمی‌آید. آنچه که تاکنون در کشور در بسیاری از صنایع تجربه کرده‌ایم، هجوم سرمایه‌گذاران و بعضا اشخاص فاقد صلاحیت‌های صنعتی برای تولید محصولاتی است که در حال حاضر بازار متعادلی دارند ولی قطعا با این هجوم، بازار نه تنها اشباع گردیده و رقابت ناسالم شکل خواهد گرفت، بلکه قابلیت‌های صادراتی نیز با آن کیفیت وجود ندارد که نتیجه آن ضایع شدن سرمایه، وقت و انرژی خواهد بود. شکی نیست که دوران جزایر صنعتی به پایان رسیده است و دیگر هیچ مجموعه اقتصادی در حصار مفاهیم سنتی احساس امنیت نخواهد کرد، لذا با اتخاذ یک سیاست جامع برای رشد و توسعه بانک‌های اطلاعاتی و ارائه رهنمودهای مناسب در مورد سرمایه‌گذاری‌ها توسط وزارت صنایع، شایسته است به این سرمایه‌گذاری‌ها جهت داده شود تا بتواند به حل مشکلات بیکاری، اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی کمک کند. از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین نیازهای صنعت شیرینی و شکلات ما تنوع و نوآوری است. در این صورت است که با پیوستن فعال صنعت به شبکه تولید جهانی، شکوفایی اقتصادی برای صنعت حاصل می‌شود.

به نظر جنابعالی، سیاست‌های تجاری دولت چه تاثیری بر تجارت خارجی و توسعه صادرات محصولات غیرنفتی داشته است؟

بدون شک استمرار سیاست‌های حمایتی و تشویقی دولت در زمینه توسعه صادرات محصولات غیر نفتی ما را در اجرای برنامه‌های توسعه صادرات راسخ‌تر می‌سازد. علاوه بر این دولت می‌تواند در مورد بسیاری از صنایع ازجمله صنایع غذایی، حمایت‌هایی از این قبیل داشته باشد:

– قیمت برخی از مواد اولیه که گاه سهم بالایی را از بهای تمام شده محصولات ساخته شده به خود اختصاص می‌دهند، بعضا بالاتر از قیمت‌های جهانی است. باید برای متعادل کردن قیمت آنها و باز شدن شرایط مطلوب رقابتی برای این محصولات، تدابیری اتخاذ گردد.

– شکی نیست که بعضی تصمیم‌گیری‌های آنی باعث عدم دسترسی به مواد اولیه مناسب و با قیمت‌های ثابت و یک‌نواخت گردیده و شرایط را برای رقابت در بازار‌های جهانی دشوار می‌‌سازد.

برای حضور موثر در بازار‌های جهانی، این صنعت نیاز به نوسازی، مهندسی مجدد و تقویت خطوط تولید و بسته‌بندی دارد و با اطمینان می‌گویم هرچه امروز در این راستا سرمایه‌گذاری شود، در آینده ثمرات بسیار مثبتی برای کشور در پی خواهد داشت.

– بازنگری در برخی از مقررات گمرکی، می‌تواند مانع از توقف سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان در مبادی گمرکی شده و از توقف تولید جلوگیری کند. البته باید اذعان داشت که براساس سیاست گمرکات کشور تاکنون همکاری‌های شایسته‌ای با صنایع کشور صورت گرفته است، ولی این تمهیدات باید گسترش یابد.

در بعضی کشورها،‌ کالا توسط تولیدکننده در هنگام ورود به کشور اظهار و مستقیما با مسوولیت آن شرکت ترخیص می‌گردد. این مدت در کشوری مثل آلمان کمتر از ۲۰دقیقه است.

توقف کالا در مبادی گمرکی باعث کاهش مدت زمان عمر مصرف کالا شده، افزایش هزینه‌های مالی و انبارداری را که بعضا بسیار سنگین است، به همراه دارد که موجب از بین بردن مزیت‌های رقابتی در بازار‌های جهانی می‌گردد.

– زنجیره ارزش افزوده تولیدی در مراحل مختلف از تولید مواد اولیه مانند پودر کاکائو تا مرحله خدمات توزیع و عرضه کالا در بازار‌های هدف با همکاری سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط، به نحوی مورد حمایت قرار گیرند که فرآورده‌های صادراتی با مزیت‌های رقابتی وارد بازارهای هدف شوند.

– استفاده از مکانیزم کارآمد در زمینه پرداخت مابه‌التفاوت کالای صادراتی مانند بسیاری از کشور‌های جهان که فعالانه سیاست حمایت از صادرات را دنبال می‌نمایند، می‌تواند بسیار مفید واقع گردد.

– همچنین افزایش یارانه‌های پرداختی به صادرات به مبلغ مناسب با محاسبات دقیق و کارشناسی می‌تواند زمینه را برای تجلی هرچه بیشتر توانایی‌های کارخانه‌ها در توسعه صادرات به بازار‌های جهانی فراهم آورد.

– وجود قرارداد‌های حذف و یا تعدیل تعرفه‌های گمرکی با کشور‌های مختلف خصوصا «کشور‌های همسایه مانند عراق، افغانستان، پاکستان و…» در چارچوب پیمان‌های منطقه‌ای از مواردی است که می‌تواند بسیار موثر باشد.

– تقبل بخشی از هزینه‌های «تحقیقات و بررسی‌های بازار»، «تبلیغات» و «ترویج و توسعه فروش» در بازار‌های هدف توسط دولت می‌تواند شرکت‌ها را در امر بازاریابی در بازار‌های جهانی کمک نماید.

– با توجه به هزینه سنگین حمل‌ونقل بین‌المللی و توسعه صادرات، چنانچه دولت بتواند در این زمینه تسهیلاتی را برقرار نماید،‌ شرکت‌ها را خصوصا در دست‌یابی به بازار‌هایی که در فواصل بسیار دور از کشور قرار دارند، بسیار یاری می‌کنند، کاری که دولت‌ چین در جهت رقابت‌پذیری محصولات تولیدکنندگان چینی در بازار‌های جهانی انجام داده است.

– دفاتر بازرگانی خارج از کشور و وابستگی‌های بازرگانی و اقتصادی سفارت‌خانه‌های ایران در کشور‌های خارجی می‌توانند اطلاعات بسیار با اهمیتی از نظر بازار کشور‌هایی که در آنها مستقر می‌باشند، در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند. حمایت و پشتیبانی این ادارات و دفاتر از نظر تامین آمار و اطلاعات بازار، نقش حائز اهمیتی در توسعه صادرات محصولات غیرنفتی در بر خواهد داشت.

– به طور کلی ما باید در تمام جهات مثل یک زنجیره کامل حرکت کنیم. همه سیستم، از ما به عنوان تولیدکننده و صادرکننده تا سیستم بانکی و دولت همه باید بتوانند نیاز‌های توسعه صادرات را تامین نمایند و در مسیر رشد حرکت کنند تا کشور را به اهداف عالیه توسعه صادرات غیرنفتی برسانند.

تاثیر افزایش تعرفه‌ها بر واردات مواد اولیه مورد نیاز صنعت شیرینی و شکلات، چگونه بوده است؟

اصولا هدف اصلی در طراحی برنامه چهارم توسعه کشور با توجه به نتایج حاصل از برنامه دوم و سوم، تداوم حرکت اقتصاد ایران به سوی اقتصاد رقابتی مبتنی بر سازوکارهای اقتصاد بازار آزاد است که طبیعتا در این پروسه، افزایش کمی و کیفی تولید کالاها در بخش‌های واقعی اقتصاد نظیر صنعت، کشاورزی … مورد نظر بوده که این خود نه تنها برای پاسخگویی به مصرف داخلی، بلکه به منظور ورود به بازارهای جهانی است. در این چارچوب، این مطلب متجلی می‌گردد که احتیاج مبرمی به تصحیح سیستم قیمت‌ها و قیمت‌گذاری کالاها و خدمات وجود دارد، لذا اعمال تعرفه‌های بعضا سنگین برای واردات (به‌خصوص در بخش مواد اولیه و بسته‌بندی مورد نیاز صنعت) با هدف حمایت از تولید کالاهای داخلی، می‌تواند منجر به ضربه‌پذیری اقتصاد گردد. به همین جهت توجه به واقعی‌کردن تدریجی قیمت‌ها، حذف و تعدیل تعرفه‌ها، راهکارهای موثر برای اقتصاد کشور در فرجه اندک باقیمانده برای ورود به بازارهای بین‌المللی از طریق سازمان تجارت جهانی (WTO) خواهد بود. موارد مختلف مندرج در برنامه چهارم توسعه کشور دلالت بر این گونه نگرش به اقتصاد کشور دارد و شایسته است با توجه به روند روزافزون تعامل با اقتصاد جهانی، برنامه‌ریزی در مورد تعرفه‌ها خصوصا در ارتباط با صنایعی مثل شیرینی و شکلات که از مزیت نسبی در بخش صادرات محصولات غیرنفتی برخوردارند، از اولویت‌های برنامه‌های دولت محترم باشد.

طرح‌ها و برنامه‌های شرکت شیرین عسل برای توسعه صادرات چیست؟

مجموعه عظیم صنعتی فرآوری دانه‌های کاکائو در داخل گروه صنایع غذایی شیرین عسل مطابق آخرین استانداردهای بین‌المللی پیشرفته‌ترین کارخانه‌های اروپایی احداث گردیده است. این مجموعه عظیم قادر است بهترین انواع شکلات را مستقیما از دانه کاکائو تولید نموده و از لحاظ کیفیت و مرغوبیت تولید نیز با معتبرترین تولیدکنندگان جهانی رقابت نماید. کارخانه‌های مزبور به صورت تمام اتوماتیک با بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته و سیستم‌های کنترل کاملا کامپیوتری مدرن اداره می‌‌شوند و از مشخصه‌های آن استفاده از دانش روز جهان و تکنولوژی بسیار پیشرفته از جمله به کارگیری روبات‌ها در فرآیند تولید و بسته‌بندی است که برای اولین بار در ایران مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. استفاده از این تکنولوژی پیشرفته و سرمایه‌گذاری‌های گروه صنایع غذایی شیرین عسل در خطوط جدید تولید و بسته‌بندی منجر به عرضه محصولات جدیدی گردیده که بسیاری از آنها چه از نظر نوع تولید و چه از نظر نوع بسته‌بندی بی‌‌نظیر و یا کم‌نظیر می‌باشند. در این چارچوب بهبود مستمر روند بسته‌بندی و کیفیت بسته‌بندی چه از نظر ماتریال و چه از لحاظ نوع و شیوه بسته‌بندی از اهم برنامه‌های گروه صنایع غذایی شیرین عسل است.

در مجموع در چارچوب استراتژی طرح و توسعه و راهبرد کلان توسعه صادرات، سعی گروه صنایع غذایی شیرین عسل بر این است که پیوند خویش را با مشتریان در بازارهای هدف از طریق توجه به نیازها و سلایق آنان عمیق‌تر سازد و «استراتژی تولید مبتنی بر صادرات» را در بسته بازاریابی خود در بازارهای هدف، در پیش گیرد.

شیرین‌ترین و تلخ‌ترین خاطره‌ای که از دوران فعالیت تولیدی و تجاری خود دارید بیان نمایید.

انتخاب گروه صنایع غذایی شیرین عسل برای مرتبه پنجم به عنوان صادرکننده نمونه و آن روزی که خبرگزاری‌های جهانی خبر دادند که مردم کشورهای اسلامی به جای شیرینی و شکلات دانمارکی، محصولات شیرین‌عسل را مصرف می‌کنند، دانستم که فعالیت‌های خستگی‌ناپذیر شیرین عسل، نه تنها موجب عزت تولیدات ایرانی در بازارهای جهانی گردیده، بلکه برای صنعت شیرینی و شکلات کشور نیز اعتبار جهانی کسب شده است. طبیعتا این موضوع برای یک کارآفرین، افتخار آفرین است.

تهدید و آسیب‌هایی که به هر دلیل در بازارهای بین‌المللی باعث شده که فرصت‌های تجاری خود را به رقبای خارجی واگذار کنیم، طبیعتا ناخوشایند است، اما به عنوان یک کارآفرین بر این باورم که این آسیب‌ها به مثابه دریچه‌ای است که می‌توان از چشم‌اندازی تهدیدها را به فرصت‌ها تبدیل کرد. این دریچه‌ها را باید باز کرد، دنیای بزرگی در انتظار است.

تلقی جنابعالی از ابلاغ اصل ۴۴ و فرآیند خصوصی‌سازی در کشور چیست؟

بررسی سیر قانونی و عملکرد اجرایی سیاست خصوصی‌سازی از آغاز برنامه اول توسعه جمهوری اسلامی در ایران تا برنامه چهارم حاکی از عدم دستیابی به توفیق کامل در این مقوله است. شاید موضوعاتی از قبیل عدم توجه دقیق به ویژگی‌های بخش‌خصوصی کشور از حیث میزان نقدینگی، وضعیت قوانین مرتبط با گسترش فعالیت‌های بخش‌خصوصی و میزان جاذبه‌های آنها برای بخش‌ خصوصی و… در ساختار اقتصادی کشور از عوامل عدم تحقق اهداف مورد نظر در روند خصوصی‌سازی در کشور باشد.

خوشبختانه با دیدگاه‌های مقام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری و مصوبات جدید، پروسه خصوصی‌سازی بار دیگر مورد تاکید قرار گرفته است. در این زمینه می‌توان گفت: اصولا بخش‌ خصوصی زمانی رشد می‌کند که در آن کارآفرینان، عرصه تولیدات و خدمات سالم خود را در نظام اقتصادی بازیابند. به این معنی که دولت عامل تقویت و تشویق آنها باشد و از مانع تراشی‌هایی که ممکن است به وجود آید، جلوگیری نماید. طبیعتا این موضوع زمینه‌ساز تجلی کارآفرینی در عرصه اقتصاد کشور می‌گردد که حاصل آن خلاقیت، نوآوری، اشتغال‌زایی، ایجاد ثروت ملی و مازاد بسیار بالای تجارت خارجی است و هر چه فعالیت در بخش‌خصوصی رونق بیشتری پیدا کند، چرخه اقتصاد کشور نیز حرکت تندتری خواهد داشت.

منبع: fooda.ir